Od wielu lat zajmuję się zawodowo problematyką regeneracji odlewów przy pomocy materiałów naprawczych wyprodukowanych na bazie tworzyw sztucznych.
Mam tu na myśli płyny do wypełniania mikroporowatości w odlewach, szpachlówki epoksydowe i poliestrowe, masy ślizgowe, wykazujące po utwardzeniu niski współczynnik tarcia, stosowane zamiast brązów łożyskowych i białego metalu w łożyskach ślizgowych lub używane do regeneracji suportów obrabiarek oraz zużytych powierzchni ślizgowych innych maszyn i urządzeń.
Naprawa odlewów i części maszyn przy pomocy wyżej wymienionych preparatów polega na wprowadzeniu tworzywa sztucznego w kontakt z metalem i usunięcie w ten sposób wady odlewniczej lub przywrócenie waloru użyteczności uszkodzonym lub wybrakowanym elementom przeznaczonym do złomowania. Tego typu metody naprawcze zaczęły być stosowane po wynalezieniu żywic epoksydowych już we wczesnych latach powojennych i do dnia dzisiejszego zwiększa się ich znaczenie w produkcji przemysłowej i remontach.
Stosowanie tych metod naprawczych ma jednak licznych przeciwników, którzy nie chcą słyszeć o degradowaniu i psuciu metalu tworzywem sztucznym. W dużej mierze mają racje, gdyż przy pomocy tworzyw sztucznych można uszczelniać, łatać, kleić, ale nie można np. uzyskać dobrego, porównywalnego z metalem rodzimym połączenia odpornego wytrzymałościowo na siły zginające, udarność czy na temperaturę, uzyskiwanego na przykład przez spawanie. Wyłamanych obcęgów tworzywem sztucznym się nie naprawi.
Większość osób, które zapoznają się z tworzywowymi materiałami naprawczymi do metalu, szczególnie z metalopodobnymi szpachlówkami – spodziewa się, że materiały te przewodzą także prąd elektryczny.
Tutaj odpowiedź jest jednoznacznie negatywna – żaden z tych materiałów nie przewodzi prądu elektrycznego – można powiedzieć, że materiały te są izolatorami – nawet wtedy gdy zawierają wagowo ponad osiemdziesiąt procent żelaza, miedzi lub cyny. Żadna srebrna czy nawet złota farba spotykana na rynku nie przewodzi prądu, choć by się tak mogło wydawać.
Wielu użytkowników chciałoby jednak mieć elektroprzewodzący produkt naprawczy do klejenia lub szpachlowania.
W dziedzinie klejenia ten temat został już dosyć dawno opanowany i są na rynku kleje jednoskładnikowe lub dwuskładnikowe na bazie srebra stosowane do naprawy przerwanych obwodów grzewczych szyb samochodowych lub w elektronice do zastępowania lutu cynowego, naprawy obwodów drukowanych lub do odprowadzania ładunków elektrostatycznych np. z odzieży ochronnej przy niektórych procesach produkcyjnych.
Kleje te są bardzo drogie i nie sprawdzają się jako szpachlówka do nakładania na większe powierzchnie – gdyż często stanowią niejednorodną jednoskładnikową zawiesinę, przydatną jako klej ale nie jako szpachlówka. Podobnie z dwuskładnikowymi klejami epoksydowymi z wypełniaczami na bazie srebra – te wykazują zmienną oporność elektryczną zależną od staranności wymieszania i ścisłego przestrzegania należytej proporcji obu składników. Często się zdarza, że utwardzony klej nie przewodzi prądu lub dopiero po zeszlifowaniu wierzchniej szklistej warstwy i dotarciu do głębiej położonej warstwy przewodzącej. Do tego dochodzi problem z odpornością na wytrawianie w roztworach kwasów mineralnych i elektrolityczne odtłuszczanie w kąpielach alkalicznych. Konieczna jest także odporność na brutalną penetrację cząsteczek wodoru. Szpachlówka elektroprzewodząca jest produktem którym są zainteresowani głownie producenci elementów metalowych przeznaczonych do pokryć galwanicznych. Naprawione szpachlówką miejsce musi przewodzić prąd elektryczny aby mogło zostać pokryte metalem. Producenci takich elementów chcieliby wyeliminować pracochłonne naprawy przez napawanie lub brokowanie uszkodzeń pasowanym kołkami lub sztyftami, wymagające później wyrównywania powierzchni przez frezowanie, szlifowanie i polerowanie. W tej dziedzinie oferta rynkowa jest bardzo uboga. Spotyka się materiały oparte na graficie w postaci dwuskładnikowych mas na bazie epoksydów lub w postaci jednoskładnikowego aerozolu, ale przydatność tych materiałów jest ograniczona z kilku powodów między innymi z tego, że żywice i utwardzacze wysoko wypełnione grafitem wykazują słabą przyczepność do metalowego podłoża oraz cechują się krótkim okresem przydatności do użycia. Poszczególne składniki mają tendencję do twardnienia nawet w zamkniętych opakowaniach. Opracowana przez ze mnie szpachlówka jest jednorodną, jednoskładnikową masą na bazie srebra o konsystencji zbliżonej do rzadkiej farby olejnej. Dostarczana jest razem z rozcieńczalnikiem, który pozwala na utrzymanie właściwej gęstości masy w miarę odparowywania z niej składników lotnych. Szpachlówka ta jest tańsza od klejów na bazie srebra a dodatkowo może być stosowana w połączeniu z inną - zwykłą, dwuskładnikową szpachlówką do żeliwa i stali, która może być używana jako pierwotna, zgrubna warstwa wypełniająca większe ubytki tak ze kosztowna szpachlówka srebrna może być stosowana jako cienka warstwa powierzchniowa co zdecydowanie obniża koszt tego typu naprawy. Wytrzymuje dobrze kąpiele galwaniczne w procesie miedziowania, chromowania, srebrzenia, złocenia. Pokrycia elektroprzewodzące budzą spore zainteresowania osób z motorowych fanklubów lub warsztatów samochodowych specjalizujących się w odbudowywaniu zabytkowych pojazdów z ich licznymi chromami. Sądzę, że szpachlówka elektroprzewodząca może mieć zastosowanie w branży jubilerskiej do pokrywania metalami szlachetnymi elementów niemetalowych oraz do uzyskiwania nowych przedmiotów metodą traconego wosku (kalafonii).

[ drukuj ]