Powodzenie osiągnięte w eksploatacji kopalni głębinowej "Anna", a później odkrywki zwanej "Palmnickeńską", przez firmę "Stantien i Becker" a po niej przez "Staatliche Bernstein-Manufaktur" spowodowało rozpowszechnienie bursztynu bałtyckiego w całym świecie.

Podobnie było w latach 90-tych ubiegłego wieku. Imponujące wyniki osiągał rosyjski kombinat w pozyskiwaniu bursztynu z płytkiej kopalni odkrywkowej na samym brzegu morza (zachodnie wybrzeże Sambii), kontynuując eksploatację złoża napoczętego przez Niemców, a zwanego Palmnikeńskim (od niemieckiej nazwy osiedla). Razem z nieco zaniedbaną w tym czasie kopalnią "Primorską" (tylko z nazwy, bo w rzeczy samej dość odległej od brzegu) osiągano roczne przychody do magazynu około 1000 ton. Pozwoliło to nieźle prosperować kombinatowi mimo permanentnego rozkradania przez personel najlepszej jakościowo części urobku. Ten najlepszy bursztyn nagle pojawił się na całym świecie, uzupełniany do tego wydobytym z bieda-szybów w innych rejonach Sambii.

 

W tymże czasie ujawniło się jeszcze jedno obfite źródło � pogranicze Wołynia i Polesia z odmianami bursztynu może mniej atrakcyjnymi pod względem barwnym, lecz w bardzo poszukiwanych dużych bryłkach. W efekcie przez 10 lat mieliśmy do czynienia z nadwyżką podaży surowca nad popytem, co musiało doprowadzić do ciągłej obniżki jego cen, a w ślad za tym także cen wyrobów z bursztynu. Tak na przykład hurtowa cena 1 kilograma tradycyjnego wyrobu - naszyjników toczonych w postaci kulek lub oliwek spadła z około 4200 � 4500 USD w roku 1990 do ca 1800 USD w roku 2000.

Stworzyło to zagrożenie rentowności dla wszystkich producentów, lecz szczególne dla Kaliningradzkiego Kombinatu Bursztynowego operującego na skalę masową standardową produkcją i surowcem o wyraźnej przewadze drobnej granulacji. Zapewne dodatkowym utrudnieniem była ostatnio konieczność wyzbywania się największych bryłek na potrzeby rekonstruowanej dekoracji Bursztynowej Komnaty.

Zaistniała paradoksalna sytuacja, w której najlepiej usytuowane i dobrze wyposażone w środki produkcji przedsiębiorstwo okazało się po prywatyzacji niezdolne do istnienia, ani w postaci spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ani spółki akcyjnej ("Russkij Jantar"). Dopełniło losu firmy wyczerpanie i zatopienie przed dwoma laty wydajnej odkrywki plażowej. Upadłość spółki i wyznaczenie przymusowego zarządu państwowego o podporządkowaniu federalnym, a nie administracji gubernatora Okręgu Kaliningradzkiego, stało się nieuniknione i konieczne dla spłaty zobowiązań wobec pracowników, fiskusa, banków i dostawców.

Nowy, przymusowy zarząd państwowy pod kierownictwem Aleksandra Demjaninowicza Bagrowa został ustanowiony przez Sąd Arbitrażowy w dniu 29.11.2002 r. na okres 18 miesięcy. Cele działania tego zarządu nie przewidują żadnych działań likwidacyjnych. Wręcz przeciwnie plan restrukturyzacji przewiduje:

     Na uznanie zasługuje jasne przedstawienie rzeczywistej sytuacji firmy, co dotąd było ukrywane pod pozorem tajemnicy handlowej. Rodziło to tylko wyolbrzymione pogłoski o braku perspektyw poprawy. Nowy zarząd przedstawił publicznie wyniki eksploatacji obydwu kopalń w poprzednich 6. latach. Magazyny kombinatu przyjęły następujące ilości surowca, liczone w kilogramach z każdej kopalni:

rok	kopalnia "Primorska"	kopalnia "Plażowa"	razem wydobycie
1997	28.950	289.805	318.395
1998	70.434	413.108	483.542
1999	41.161	316.583	357.744
2000	152.297	289.511	441.808
2001	101.051	174.899	275.950
2002	207.928	---	207.928

     W roku bieżącym wydobycie prowadzi się w dwóch odkrywkach: w nowym fragmencie plaży (plan uzysku 110 ton) i w wielkiej odkrywce "Primorskiej" (plan 86 ton). Przewiduje się całkowite wyczerpanie w tym roku zasobów na plaży, skąd w poprzednim dziesięcioleciu pochodziło 2/3 urobku.

     Perspektywa wzrostu wydobycia wiąże się obecnie z lepszym wykorzystaniem złoża "Primorskiego". Nie będzie to atwe, bowiem warstwa bursztynodajna zalega tu na głębokości 50 � 60 metrów, a proporcja grubości nadkładu do grubości warstwy bursztynodajnej kształtuje się jak 9:1, podczas gdy na plaży wynosiła około 2,5 do 3:1. Ponadto zawartość bursztynu w "niebieskiej ziemi" na "Primorskiej" jest w każdym metrze sześciennym o 37,5% mniejsza niż na plaży. Należy więc liczyć się z kosztem własnym wydobycia 3 razy większym niż dotąd.

Rozwiązanie tego węzła gordyjskiego nowe władze firmy, która jest ponownie przedsiębiorstwem państwowym, widzą we wzmożeniu kontroli nad wydobytym surowcem, a szczególnie jego grubszymi frakcjami, przez specjalnie wynajętą, fachową firmę ochroniarską i współpracę z milicją i innymi służbami państwowymi ścigającymi kradzieże i korupcję.

Po kwietniu br., z którego pochodzą poniższe dane o strukturze granulacyjnej każdej tony surowca oddawanego do magazynu, współczynnik udziału większych bryłek wyraźnie się poprawił. A cena kilograma dużych bryłek jest kilkanaście razy wyższa niż małych.

określenie	masa w kg/t
frakcje o wymiarach powyżej 22 i 32 mm w tym	215,00
bryłki powyżej 300 g	0,72
200 do 300 g	0,55
100 do 200 g	1,23
50 do 100 g	1,02
klasa II	10,26
klasa III	31,38
klasa IV	14,97
płytki	27,95
warstwowe	45,14
upominkowe (sople, krople)	2,04
ciemne, zanieczyszczone	21,15
pozostałe	59,10
frakcja +16 mm	130,00
frakcja +14 mm	115,00
frakcja + 8 mm	200,00
frakcja poniżej 8 mm	340,00
o g ó ł e m	1.000,00

Nowy zarząd kombinatu przewiduje też utworzenie przedstawicielstwa lub własnego składu celnego w Gdańsku i zaoferowanie większych legalnych dostaw polskim producentom w celu wyeliminowania opłacalności przemytu do Polski bursztynu pochodzącego z kradzieży i nielegalnego wydobycia. Zapewne nie zapobiegnie to całkowicie dotychczasowemu procederowi, lecz znacznie go ograniczy.

Zamiarowi temu możemy jedynie przyklasnąć i potwierdzić celowość takiego rozwiązania. Dyrekcji kombinatu dziękuję za udostępnienie powyższych danych statystycznych i wielu innych istotnych z punktu widzenia nauki informacji, jak na przykład o suchej destylacji bursztynu.

[ drukuj ]